“Ne öyle bir şehir vardı, ne de üç kapılı bir han.
Genç bir kadını işkence sırasında öldü zannedip, hanın bodrum katında, varlığı unutulmuş bir hücreye bıraktıklarını söyledim, değil mi?
Dışarıda yaşanan gerçek ve korkunç hikayeler anlatarak ve gagasıyla yavrusuna yiyecek taşıyan bir kuş gibi mevsim meyveleriyle beslenerek... O kadını bir yıl, tam bir yıl boyunca yaşattığıma siz gerçekten inandınız mı?” [İ]
Atlas Arslan
Gazeteci, Yazar, Denge ve Denetleme Ağı İletişim Koordinatörü
Yıllar önce Şahbaz’ın Harikulade Yılı 1979 kitabında, Şahbaz’ın anlattığı hikayeleri, kitabın sonundaki almanakta üçüncü sayfa ve ölüm haberlerini okumak beni hem rahatsız etmiş hem de sayfalar ilerledikçe duyarsızlaştırmıştı. Tam bu rahatsızlık ve duyarsızlık duyguları arasında İletişim Fakültesinden mezun olmuş ve okul sıralarından aldıklarımızla, ardından alanda gördüklerimiz arasında yeni bir haber kurgusu kendi çerçevesini oluşturmaya başlamıştı. Artık bu kurgunun içindeydim. Etken bir habercilikten ziyade, kuruma, patrona, döneme, algıya yönelik edilgen bir çerçeve kendi kendini var ediyordu. 2013’te haberci perspektifiyle bir yere koyamadığım bu haber çerçeveleri, sonraki yıllarda da kendi kendini var etmeye devam ederken cinsiyetçiliği, eril tahakkümünü, şiddeti, ayrımcılığı yeniden inşa etti. Medya okuryazarlığıyla okuduğumuzda, her bir geçen yıl, gerçekle haber kurgusu arasında görünmeyen bağlarla bir “Şahbaz” yılı yarattı.
“Bilmemiz gereken, medya tarafından elenmiş gerçeǧin, artık bildiǧimiz - basitçe
- gerçek olmadıǧıdır. Medyanın bize sunduǧu hiçbir şey gerçek deǧildir. Herhangi bir gerçeǧin birileri tarafından başka gerçekler arasından seçilmiş, ayrıntılardan arındırılmış, teknik kıstaslara göre sunulabilir hale sokulmuş biçimidir.” [İİ]
2022’ye geldiğimizde toplumsal cinsiyet eşitliği algısıyla gerçekleşen tüm hak temelli çalışmalar medyada bir farkındalık yaratsa da bu farkındalığın haberlere, haber metinlerinden okura yansıması için hala bir hayli zamana ihtiyacımız var gibi görünüyor. Tam bu noktada televizyon, internet, dijital platformlar gibi kitle iletişim araçlarının tamamını bu farkındalık dilimine alarak “farkındalık karnemizi yükseltebilir miyiz” derken, 2022’nin sonunda Disney Plus’la evimize gelen Yılbaşı Gecesi filmi ve ardından gelen kadınlık temsiline dair yorumlar 2022 medyasının özeti niteliğinde oldu.
Öncelikle Gülse Birsel’in kaleminden Yılbaşı Gecesi’ni henüz tıklayıp seyre geçmediğimiz zamana, geçen yılın en başına dönelim mi?
2022 Ocak: “Nafaka hakkına sahip çıkmak, Medeni Kanun’a, hukuk devletine ve laiklik ilkesine sahip çıkmaktır!”
“Ocak;
Güneşsiz, gri, ürpertici günler… Bulutlu, kasvetli sabahlar…” [İ]
Ocak’ta sağlık alanında, HPV aşısının ulusal aşılama programına alınmadığı ve her doz için kadınların 1.000 lira ödemek zorunda kaldığı gerçeği ortaya konulurken diğer yandan medyanın içerisinde yine medya karnesini, Kaos GL Derneğinin yıllık medya izleme raporundan bir kez daha okuduk. Rapora göre, 2021 yılında 2161 haber, söyleşi ve köşe yazısında LGBTİ+’lar ayrımcı bir dille temsil edildi. Raporun hemen ardından, SPoD, “Toplum bizden başkası değil. Türkiye LGBTİ+’lara hazır” diyerek siyasal katılım kampanyası başlattı. HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, İzmir’de trans kadınlara saldırıları Adalet Bakanına sordu.
Kadın mücadelesi ile birlikte gelen güzel haberler de vardı. Şule Çet’in ölümüne ilişkin davada kadının özel hayatına dair belge sunduğu gerekçesiyle sanıkların avukatına hapis cezası verilmişti. Doç. Dr. Eylem Levelt, alanın önde gelen iki kadın kardiyoloji uzmanı tarafından kurulan Women As One’ın en başarılı kadın hekimlere verdiği Araştırma Ödülü’nü, Türkiye’den kazanan ilk hekim olmuştu. Bu haberler dengemizi korumamızı sağlarken, hak taleplerinde bulunan kadın çalışmaları da umut verici oldu: Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu, 10 Ocak Dünya Çalışan Gazeteciler Günü’nde imza kampanyası başlattı. Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK), hükümetin gündeminde olan nafaka tasarısının Anayasaya aykırı olduğunu belirtti.
Kadın cinayetlerinin medyadaki yansıması toplumda yeni bir şiddet doğururken o şiddetin içindeki temsilleri Ocak ayında da okuduk. Aradan geçen aylar yıllarda bu okuryazarlığımız medyanın karşısında daha eleştirel bir hal alırken nefret cinayetleri sayısal verilerle artmaya ve de bu verilere indirgenmeye devam etti ve Ocak’ta 23 kadın öldürüldü.
2022 Şubat: “Pede değil servete vergi”
“Şubat, çaresizlik kokar.
Sanki hayatın tek gerçeği soğuktur. ”[İ]
Kadın mücadelesi yaşamın her alanında devam etti ve Kadın Savunma Ağı, pedin ücretsiz olması talebiyle Hazine ve Maliye Bakanlığına dilekçe sundu. Esenyalı Kadın Dayanışma Derneği, yayımladığı “Kadına Yönelik Şiddet Raporu 2021” ile bir yılın kadınlar için nasıl geçtiğini ortaya koyarken hükümetin gündemindeki nafakaya sınırlama getiren düzenlemeyi eleştiren Boşanma ve Nafaka Hakkı için Feministler, basına yazılı açıklama yaptı. HDP Milletvekili Züleyha Gülüm ve CHP Milletvekili Candan Yüceer, İran’ın kadınlara yönelik hukuk dışı uygulamalarını hatırlattı, Türkiye’nin sınır dışı kararının da hukuka aykırı olduğunu belirtti. İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği ve İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, “Herkesi, özellikle kadınları Medeni Kanun’umuza sahip çıkmaya çağırıyoruz” diye seslendi.
Şubat Ayının iyi haberleri arasında; LGBTİQ+ Meclisleri’nden 8 kişinin yargılandığı 2021 İstanbul Onur Yürüyüşü davasında karar açıklandı. LGBTİ+ hak savunucuları beraat ederken, Televizyondaki görünürlüğü inceleyen medya izleme kuruluşu GLAAD’ın senelik “TV’nin neresindeyiz?” raporuna göre yapımların yüzde 12’sinde LGBTQ+ temsili olduğu açıklandı.
Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı Bileşenleri tarafından hazırlanan, “Türkiye’de Erkek Şiddetiyle Mücadelede Sığınaklar ve Da(ya)nışma Merkezleri” izleme raporu yayınlandı. EŞİK, “Sıra Medeni Yasa’daki evlenme yaşına mı geldi? Yakında, evlenme yaşının kız çocuklar için 9, oğlan çocuklar için 12 olması yönünde bir yasa teklifiyle mi karşılaşacağız?” sorusunu sorarken Şubat’ta 22 kadın öldürüldü.
2022 Mart: “Dünyayı yerinden oynatacağız”
“Mart, ürkütücü bir aydır.
İçinde her şey vardır; iyilik, kötülük, tehlike, güven, ihanet…[İ]
Valiliğin Feminist Gece Yürüyüşü’nü yasakladığını duyurmasının ardından kadınlar yürüyüşü gerçekleştireceklerini açıkladı.
Umut veren haberler arasında; Mart’ta ilk HPV aşısı mücadelesinden geldi. Çıkan emsal kararla HPV aşısı bedelini SGK geri ödeyecek. İstanbul Sözleşmesi’ne sahip çıkmak için eylem yaptıkları için yargılanan 33 kadın beraat etti.
CHP, kadına şiddet suçlarında ceza artırımı getiren yasa teklifi görüşmelerinde Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunun tali komisyon olmasına tepki gösterdi. Meclis gündemindeki erkek şiddeti yasa tasarısını hatırlatan EŞİK, "Yasalara dokunma uygula" diye seslendi.
Edanur Kaplan’a tecavüz ettikten sonra intihara sürükleyen Yusuf G. ve Mehmet A.’nın yargılandığı davada, sanık Yusuf G. heyetin oy çokluğuyla tahliye edilirken Mart’ta 25 kadın öldürüldü.
2022 Nisan: “İstanbul Sözleşmesinden Vazgeçmiyoruz”
“...mucizeler ayıdır Nisan,
birbirinden uzak coğrafyalarda ateşin koruna sığınır akıllar, hafızalar.”[İ]
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na kapatma davası açıldı. Davaya karşı çıkan platform, kadınlara eylem çağrısı yaptı.
Danıştay, İstanbul Sözleşmesi'ni 28 Nisan'da görüşeceğini açıklarken, EŞİK'in çağrısına yanıt veren Türkiye’nin her köşesindeki 73 barodan binden fazla kadın avukat da 28 Nisan Perşembe günü İstanbul Sözleşmesi’ni savunmak için Ankara’daydı. Binden fazla avukat İstanbul Sözleşmesi’ni savundu.
Danıştay savcısı İstanbul Sözleşmesi'nin feshi kararının iptal edilmesini istedi. İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının iptali yönünde açılan davalara ilişkin Danıştayda görülen duruşmada söz alan avukatlar, yaşamsal haklarını koruduklarını belirtti. Davayı takip etmek için dışarıda bekleyen kadınlara polis müdahale ederken geride kalan Nisan'da 29 kadın öldürüldü.
2022 Mayıs: “İstanbul Sözleşmesi İçin Hukuki Mücadelemiz Sürecek”
“Mayıs, rüzgarların ayıdır.”[İ]
Mayıs, İstanbul Sözleşmesi’ne dair itirazların görüşüldüğü 28 Nisan’daki Ankara Danıştay 10. Dairesi’ndeki davaya dair itirazlarla başladı. İstanbul Sözleşmesi’nin 11. yılında, 7 Haziran’a ertelenen duruşma için kadınlar: “7 Haziran’da yine Danıştaydayız” dedi. Danıştay 10. Dairesi, İstanbul Sözleşmesi konusundaki 60'a yakın davayı da 20'şerli gruplar halinde üç ayrı duruşmada ele alacaktı.
İstanbul Sözleşmesi mücadelesi sürerken diğer yandan Sözleşme’nin gerekliliğini ortaya koyan gelişmelerden Mayıs ayında da örnekler okuduk: MHP'li Çakar, oyuncu Melis Sezen'i kıyafeti üzerinden hedef gösterdi. Türkiye LGBTİ+ haklarında yine sondan ikinci… Taliban kadınların televizyona yüzlerini örtmeden çıkmasını yasakladı. Oyuncu Ezgi Mola'ya, cinsel saldırı iddiasıyla yargılanan Musa O.'ya hakaretten 6 bin 960 lira para cezası verildi.
Dengemizi koruyan gelişmelere baktığımızda; Yargıtay, Emine Bulut’u öldüren Fedai Varan’a verilen müebbet hapis cezasını onadı. Yunanistan “onarım terapisi"ni, Belçika ise "eşcinsellik dönüşüm terapisini" yasakladı. İspanya'da kadınların uzun süredir talep ettiği regl izni hakkı yasal hale geldi. Ve Kadınların günlük hayatını olumsuz etkileyen çok şiddetli regl ağrılarında (dismenore) 5 güne kadar çıkabilen regl izninin ilk Avrupa ülkesi olarak İspanya’da tanınması, bu hakkın küresele yayılacağının habercisiyken Türkiye’ye döndüğümüzde Mayıs’ta 32 kadın öldürüldü.
2022 Haziran: “Dikkatini Çekiyorum Onur Ayı Başladı”
“Haziran, vaatlerle dolu bir aydır;
başka bir mevsimin başka bir zamanın müjdecisidir.”[İ]
Dünyanın birçok yerinde sokaklara çıkılan Onur Ayı Haziran, Taksim Polis Merkezinde trans kadına işkence ve taciz haberiyle başladı. Trans kadının avukatı Eren Keskin, Taksim Polis Merkezi Amir ve Memurları, olay yerinde görevli bekçi hakkında suç duyurusunda bulundu.
Savcı bir kez daha Sözleşme'den çekilme kararının iptalini istedi. Kadınlar Danıştay'da “Vazgeçmiyoruz” dedi. Kadınlar, İstanbul Sözleşmesi için 3. kez Danıştay'a gitti, Danıştay savcısı 3. kez Sözleşme'nin feshinin iptalini istedi.
Setlerde eşitlik mücadelesini oyuncu Tülin Özen,“Keşke sakalım olsa, dediğim anlar çok oluyor” diye anlattı. Suudi Arabistan'da gökkuşağı renkli oyuncaklar toplatıldı.
İstanbul Onur Yürüyüşü’ndeki hak ihlalleri sıralandı. KA.DER 15. Olağan Kongresi gerçekleştirdi. KA.DER, parlamentodaki koltukların yarısını istedi.
Dünyanın dört bir yanının gökkuşağı renkleriyle dolup taştığı Haziran’da 32 kadın öldürüldü.
2022 Temmuz: “Tam eşitlik için 132 yıl gerek”
“Temmuz, uzun günler, gittikçe ısınan ısındıkça ağırlaşan havalar…
Ağır çekimde çekilen acılar.”[İ]
Temmuz İran’daki kadınların “Tesettür ve İffet Günü”ne karşı eylemiyle başladı. Dünya gündemi dengemizi korudu ve Ukrayna’da eşcinsel evliliğin yasallaşması için ilk adım atıldı. AB'den homofobik LGBTİ+ yasası nedeniyle Macaristan'a dava açıldı.
Danıştay İstanbul Sözleşmesi'nin feshine ilişkin kararın iptal istemini reddederken bu reddin getirdiği örnek haberleri Temmuz’da da okuduk: Üç aileden biri gebeliği engelleyen yöntemlere ulaşamıyor. Türkiye’de sadece 33 kadın sığınağı var. “Küresel Cinsiyet Uçurumu” raporunun tam cinsiyet eşitliğine ulaşmak için öngördüğü süre 132 yıl olarak belirlendi. 2020’de 99.5 yıl olarak öngörülen süre, pandemiden kadınların daha fazla etkilenmesi nedeniyle 2022’de 32.5 yıl daha arttı. Rapora göre, cinsiyetler arası uçurumun en az olduğu ülkeler sırasıyla İzlanda, Finlandiya ve Norveç oldu. Afganistan, Pakistan ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti ise son sırada yer aldı. 146 ülkeden oluşan listede Türkiye, 124. sırada.
Kadınlar, "Vazgeçmeye niyetimiz yok. Sözleşmede yazan her bir madde biziz, bizim mücadelemizle uygulanacak” çağrısını yaparken Temmuz’da 28 kadın öldürüldü.
2022 Ağustos: “Kadın Nüfus Cüzdanımı İstiyorum”
“Ağustos, adını bir hükümdardan alan,
buyurucu ve tüm buyurucular gibi tembel bir aydır.”[İ]
Birleşmiş Milletler’den İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme konusunda Danıştay'a uzman görüşü: “Türkiye’nin gidişatı tersine çevirmesi ve tarihin doğru tarafında yer alması için çok geç değil.” Üç imzalı BM Uzman Görüşü, Türkiye’ye İstanbul Sözleşmesi’ne dönme ve Danıştay’a da bu yolu açma çağrısı yaptı.
Dünyadaki gelişmelere baktığımızda; Singapur, eşcinsel ilişkiyi suç sayan düzenlemeyi kaldıracağını açıkladı. İran, kadınlara maç izleme yasağını kaldırmak zorunda kaldı. Sırbistan’da düzenlenmesi planlanan Europride iptal edildi.
Trans mahpus Buse “Kadın nüfus cüzdanımı istiyorum” çağrısında bulunurken Ağustos'ta 31 kadın öldürüldü.
2022 Eylül: “#مهسا_امینی #MahsaAmini”
“Eylül, bu şehirde yaşanan en büyülü aydır…”[İ]
Birleşmiş Milletler’den Afganistan raporu yayınlandı. Rapor, kadınlara, dini azınlıklara ve gazetecilere yönelik ağır ihlallere yer verdi. İran’da iki LGBTİ+ aktivisti için idam kararı çıktı. Hakkında idam kararı verilen aktivistlerden Seddighi: “Duygularımız için hayatımızı riske atıyoruz” dedi. Gülistan Doku, 1000 gündür kayıp… Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu davası ertelendi. Cinsel yönelimi nedeniyle babası tarafından öldürülen Ahmet Yıldız’ın Anadolu Adliyesi’nde görülen davasında ilk kez LGBTİ+ derneklerinin tanık dinleme talebi kabul edildi. Küba eşcinsel evlilik ve evlat edinmeye "evet" dedi.
İstanbul Fatih, Saraçhane Parkı'nda, "Büyük Aile Buluşması" adı altında LGBTİ+ karşıtı miting ve sonrasında Beyazıt Meydanı'na yürüyüş yapıldı. Cemaat ve tarikatların düzenlediği LGBTİ karşıtı ayrımcı mitinglerin işaret fişeği olan Saraçhane’deki çağrı, RTÜK tarafından kamu spotu olarak da yayınlandı.
Tahran'a akrabalarını ziyarete giden Mahsa Amini, erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlak polisince gözaltına alındı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadın, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdi ve kaldırıldığı hastanede öldü. Mahsa Amini, İran’da direnişin sembolü haline geldi ve bu sembol dünyanın her yerinde yankı buldu.
Türkiyeli kadın ve LGBTİ+ sinemacılardan İran’daki protestolara destek geldi. Kadınlar, devletin ideolojisini kurduğu başörtüsünü yırttı. Af Örgütü Amini için “Acil Eylem” başlattı. Oya Ersoy Meclis’te saçlarını kesti: “Eşitlik istiyoruz.” Fransalı aktrisler İran’a destek için saçlarını kesti.
Dünyanın dört bir yanında tutam tutam kadın saçları uçuşurken Türkiye’de Eylül’de 26 kadın öldürüldü.
2022 Ekim: “Biz LGBTİ+ Aileleriyiz; Ebeveynleri, Kardeşleri, Akrabalarıyız”
“Ekim, Tanrı’nın toprağı uysallaştırdığı aydır.”[İ]
Feminist Gece Yürüyüşü davasında beraat talebine ret geldi. Havle Kadın Derneği, CHP’nin Meclis’e “başörtüsü”ne yönelik yasa değişikliği önermesinin ardından başlayan tartışmalara ilişkin “Başörtüsü bir meseledir” dedi. Metroda erkek şiddetine 11 yıl 2 ay 15 gün hapis cezası verildi. Gazze’de uluslararası kadın boks ringi açıldı. CHP Milletvekili Sarıbal, "Sigortalı yani BAĞ-KUR’a kayıtlı kadınlar, 1.669 aylık prim ödemek zorunda. Ama bu yüksek primi çoğu ödeyemediği için bugün sosyal güvenceleri yok" dedi.
EŞİK'ten kadınlar, "41. maddede yapılması öngörülen değişiklikler kadınlar için de büyük tehdit oluşturuyor. Maddeye eklenmesi konuşulan ‘aile kadın ve erkeğin birlikteliğinden oluşan birimdir’ gibi ifadeler kadınlar için çok yönlü hak kayıplarına neden olabilir" diye uyardı.
Cumhurbaşkanının Malatya’daki konuşmasında “Güçlü bir ailede LGBT diye bir şey olabilir mi?” sözlerine LGBTİ+ aile topluluklarından yanıt geldi: “Biz LGBTİ+ aileleriyiz; ebeveynleri, kardeşleri, akrabalarıyız. Herkes bizim hakkımızda, çocuklarımız hakkında konuşuyor. Bize ‘güçsüz aile’ yakıştırmaları yapılıyor, aile olarak bile görülmüyoruz. Çocuklarımıza ‘sapkın’ ithamlarında bulunuluyor. Tüm bunlar olurken bizim sesimiz duyulmuyor. Çağırın, anlatalım!”
Cumhurbaşkanı LGBTİ+ aileleri duydu mu? Anayasanın 41. maddesi değişecek mi? 2022’nin sonlarına gelirken bir çok soru muhalif haber başlıklarında, satır aralarında kalırken Ekim’de 32 kadın öldürüldü.
2022 Kasım: “Duy, Gör, Bil, Yaşarken Yaşat”
“Kasım, veda ayıdır.
Geçmişe veda, geride kalan tüm mevsimlere elveda…”[İ]
Kasım’da nefret mitingleri farklı illerde yayılırken, Demokrasi İçin Birlik, kadınlara ve LGBTİ+’lara yönelik şiddete tepki gösterdi. DİB açıklamasında, “LGBTİ+’ların yanındayız” mesajı verdi.
Hollanda’da simge binalar kadına yönelik şiddete karşı turuncuya bürünürken, Türkiye’de TGS’nin 25 Kasım raporuna göre, Kadın gazetecilere yönelik şiddet arttı. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü’nde, Beyoğlu Kaymakamlığının yasak kararını tanımayan kadınlar, 25 Kasım Kadın Platformu çağrısıyla İstanbul'da Tünel Meydanı'nda bir araya geldi. 25 Kasım Kadın Platformu, düzenlenen eylemlerde polisin uyguladığı şiddet hakkında ikinci kez suç duyurusu yaptı.
İran, halk isyanını bastıramadı, İranlı kadınlar, şiddet ve ayrımcılık ortadan kalkana kadar sokaklarda kalacağını açıkladı. UN Women Türkiye Ülke Direktörü Asya Varbanova “Hepimiz kadınların hakları alanında elde edilen tüm bu kazanımların yitirilmesine ya da sürecin geriye gitmesine karşı koymalıyız. Kadın hareketinin sesini daha da yükseltelim” dedi. Kadınlardan şiddete karşı “SheSaidNo” çağrısı yükselirken, Güldünya’nın hikayesi tiyatro sahnesindeydi. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği ile Namütenahi Tiyatro Topluluğu, 2004’te ailesinin öldürdüğü Güldünya Tören’in hikayesini anlatan “Öz” isimli tiyatro oyunu için bir araya geldi. “Öz” sahnede, “Duy, gör, bil, yaşarken yaşat” derken Kasım’da 28 kadın öldürüldü.
2022 Aralık: “Anayasa Değişikliğine HAYIR!”
“Aralık, yakın tarihin tüm çürümüşlükleri sanki içindedir.”[İ]
Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi’nin (SU Gender); demokrasi, akademik özgürlük, toplumsal cinsiyet eşitliği ve feminizm alanlarında öncü çalışmalar yapan akademisyen Şirin Tekeli anısına düzenlediği Araştırma Ödülleri, bu yıl hibrit olarak düzenlenen konferansla 6. kez sahiplerini buldu.
171 kadın ve LGBTİ örgütü, AKP - MHP, BBP’nin 336 milletvekili imzasıyla TBMM Başkanlığına sunduğu, Anayasanın “din ve vicdan hürriyeti” başlıklı 24. ve “ailenin korunması ve çocuk hakları” başlıklı 41. maddelerine ilişkin değişiklik önerilerini içeren teklife karşı muhalefet partilerini “hayır” demeye çağırdı. Anayasa değişikliği tartışmaları sürerken Aralık’ta 19 kadın öldürüldü.
2022’nin son günlerine geldiğimizde, dengemizi arada sırada bulduğumuz iyi haberler, ruh halimizi korumak için başımızı umarsızca sallayarak okuduğumuz yasalar, hükümler karşısında, dik durarak attığımız bir kahkaha kaldı bazen bize, çoğu kez de ısrarla sürdürülen güçlü bir mücadelenin umudu…
Dönelim başladığımız yere, Yılbaşı Gecesi’ne;
Dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de yaşamın her alanındaki erkek egemenliği komedyenlerde de hüküm sürerken Gülse Birsel G.A.G.ile 2002’de ekranlar karşısında yüzümüzü güldürmüştü. Üstelik diğer kadın komedyenler gibi bir kılığa girmemiş, başka bir karaktere bürünmemişti. Bir kadın kendisi olarak diğer erkek komedyenler gibi bizi güldürüyordu. Burada muhteşem bir şey vardı ki Avrupa Yakası, Yalan Dünya ardı ardına gelen yıllarda bizi güldürmeye devam etti. Jet Sosyete’ye alışmaya çalışırken; dizinin içerisindeki dizi çekimi sahnesinde rol gereği kocasının tokatıyla “düşmesi” gereken kadın karakterin itirazı bizi sadece güldürmekle kalmadı, kadın dayanışmasına kocaman bir selam yolladı. Ve Aile Arası sinema filmiyle farklı kadın temsillerini beyaz perdeye taşıyan Gülse Birsel 2022’nin sonunda heyecanla beklediğimiz yeni filmiyle Disney Plus’taydı. Açtık… Seyre daldık… Bir kadının yere düşüşünü ve aralıksız aşağılanmasını, bir başka kadının başörtüsünün açılışını, diğer bir kadının bir mafyadan sevgi bekleyişini, bir başkasının onu sevmeyen bir adamla evlilik planları yapışını ve bir başka kadının da Bülent Ersoy taklidiyle bizi yeni yılda eğlendirme çabasını seyrettik. Gülmedik… Başladığımız yere dönme vakti geldi, kocaman bir yıl bitti. Medya, ülkede olup biten tüm gerçekleri anlattığı hikayelerle ‘Şahbaz’ olup yeniden yeni bir harikulade yıl yarattı. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, kadın cinayetleri ve şüpheli kadın ölümlerine ilişkin 1 yıllık verilerini yayımladı. Şahbaz, hikayelerini bitirirken kadın şiddetinden, kadın cinayetlerinden geriye yine sayısal veriler kaldı: 2022 yılında 334 kadın öldürüldü.
[İ] Mine Söğüt - Şahbaz’ın Harikulade Yılı: 1979 (YKY)
[İİ] Ümit Kıvanç - Meydanı Boş Bırakmayalım - Birikim Dergisi - Sayı: 68-69
Bu yazı Denge ve Denetleme Ağı 2022 Almanağı için yazılmıştır.
Almanağı incelemek ve alanında uzman birçok ismin 2022'ye dair yazılarını okumak için TIKLAYINIZ
